2.2 KiB
2.2 KiB
up:: intégration #s/maths/intégration
[!proposition]+ théorème de Fubini Soient
(E, \mathcal{A}, \mu)
et(F, \mathcal{B}, \nu)
deux espace mesuré tels que\mu
et\nu
soient mesure sigma finie Soitf
fonction intégrable sur(E\times F, \mathcal{A} \otimes \mathcal{B}, \mu \otimes \nu)
- pour presque tout
x \in E
:
- la fonction
y \mapsto f(x, y)
est $\nu$-intégrable- la fonction
x \mapsto f(x, y)
est $\mu$-intégrable- échanger
x \longleftrightarrow y
et\mu \longleftrightarrow \nu
\begin{align} \int_{E\times F} f \, d\mu \otimes \nu &= \int_{E} \left( \int_{F} f(x, y) \, \nu(dx) \right) \, \mu(dy) \\&= \int_{F} \left( \int_{E} f(x, y) \, \mu(dy) \right) \, \nu(dx) \end{align}
Exemples
Exemple 1
D = [0; +\infty[ \times [0; 1]
\begin{align} f : \mathbb{R}^{2} &\to \mathbb{R} \\ (x, y) &\mapsto \cos(xy)e^{ -tx } \end{align}
avec t>0
On veut calculer \displaystyle I = \int_{\mathbb{R}^{2}} f \mathbb{1}_{D} \, d\lambda _{2}
On a :
\begin{align}
\int_{\mathbb{R}^{2}} \left| f\mathbb{1}_{D} \right| \, d\lambda _{2} &\leq \int_{\mathbb{R}^{2}} e^{ -tx } \mathbb{1}_{D}(x, y) \, dx dy \\
&\leq \int_{0}^{+\infty} \left( \int_{0}^{1} e^{ -tx } \, dy \right) \, dx \\
&\leq \int_{0}^{+\infty} e^{ -tx } \, dx = \frac{1}{t} \\
&\leq +\infty & \text{car } t > 0
\end{align}
Donc f\mathbb{1}_{D}
est intégrable
\begin{align}
I &= \int_{\mathbb{R}^{2}} f \mathbb{1}_{D} \, d\lambda _{2} \\
&= \int_{0}^{+\infty} \left( \int_{0}^{1} \cos(xy)e^{ -tx } \, dy \right) \, dx \\
&= \int_{0}^{+\infty} e^{ -tx } \left[ \frac{\sin(xy)}{x} \right]_{0}^{1} \, dx \\
&= \int_{0}^{+\infty} \frac{\sin(x)}{x}e^{ -tx } \, dx
\end{align}
Mais on a aussi :
\begin{align}
I &= \int_{0}^{1} \left( \int_{0}^{+\infty} \cos(xy)e^{ -tx } \, dx \right) \, dy \\
&= \int_{0}^{1} \left( \int_{0}^{+\infty} \Re(e^{ ixy }) e^{ -tx } \, dx \right) \, dy \\
&= \int_{0}^{1} \left( \int_{0}^{+\infty} \Re(e^{ ixy } e^{ -tx }) \, dx \right) \, dy \\
&= \int_{0}^{1} \left( \int_{0}^{+\infty} \Re(e^{ - x (t - iy)} ) \, dx \right) \, dy \\
&= \arctan\left( \frac{1}{t} \right)
\end{align}