7.5 KiB
aliases
| aliases | ||
|---|---|---|
|
up:: fonction mesurable, espace mesurable #s/maths/algèbre
[!definition] mesure positive d'une application Soit
(E, \mathcal{A})un espace mesurable. On appelle mesure (positive) sur(E, \mathcal{})une application\mu : \mathcal{A} \to \overline{\mathbb{R}^{+}}telle que :
\mu(\emptyset) = 0- si
(A_{n})_{n \in \mathbb{N}}une suite d'éléments de\mathcal{A}deux-à-deux disjoints, alors\displaystyle \mu\left( \bigcup _{n \in \mathbb{N}} A _{n} \right) = \sum\limits_{n \in \mathbb{N}} \mu(A_{n})Alors
(E, \mathcal{A}, \mu)est un espace mesurable ^definition
Propriétés
[!proposition] Proposition 1 Soit
(E, \mathcal{A}, \mu)un espace mesurable PourA_{1}, \dots, A_{n} \in \mathcal{A}2 à 2 disjoints, on a :\mu\left( \bigcup _{k =1}^{k} A_{n} \right) = \sum\limits_{k=1}^{n} \mu(A_{k})[!démonstration]- Démonstration On applique le 2. de la définition d'une mesure, avec
A_1, A_2, \dots, A_{n}, \emptyset, \emptyset, \emptyset, \dots^mesure-union-disjoite
[!proposition] Proposition 2 Soit
(E, \mathcal{A}, \mu)un espace mesurable SiAetBsont dans\mathcal{A}, avecA \subset B, alors : -\mu(A) \leq \mu(B)- si\mu(A) < +\infty, alors\mu(B \setminus A) = \mu(B) - \mu(A)[!démonstration]- Démonstration
B = A \cup (B \setminus A)et cette réunion est disjointe\mu(B) = \mu(A) + \underbrace{\mu(B \setminus A)}_{\geq 0} \geq \mu(A)
[!proposition] Proposition 3 Soit
(E, \mathcal{A}, \mu)un espace mesurable SoitA, B \in \mathcal{A}, on a\boxed{\mu(A \cup B) + \mu(A \cap B) = \mu(A) + \mu(B)}[!démonstration]- Démonstration
(A \cup B) = (A \cap B) \cup (A \setminus (A \cap B)) \cup (B \setminus (A \cap B)et ces 3 ensembles sont 2-à-2 disjoints, donc :\mu(A \cup B) = \mu(A \cap B) + \mu(A \setminus (A \cap B)) + \mu(B \setminus (A \cap B))Si\mu(A \cap B) = +\infty, alors\mu(A) = +\infty,\mu(B) = +\inftyet\mu(A \cup B) = +\infty, donc la formule est verrifiée Si\mu(A \cap B) < +\infty, alors\mu(A \setminus (A \cap B)) = \mu(A) - \mu(A \cap B)et\mu(B \setminus (A \cap B)) = \mu(B) - \mu(A \cap B)
[!proposition] Proposition 4
\musur(E, \mathcal{A})est une mesure si et seulement si :
\mu(\emptyset) = 0- Si
AetBsont deux éléments disjoints de\mathcal{A}, alors\mu(A \cup B) = \mu(A) + \mu(B)
\muest un morphisme de(\mathcal{A}, \cup)vers(\overline{\mathbb{R}^{+}}, +)- Pour toute suite
(B_{n})_{n\geq0}croissante de\mathcal{A}, on a\displaystyle \mu\left( \bigcup _{n \geq 0} B_{n} \right) = \lim\limits_{ n \to \infty } \mu(B_{n})[!démonstration]- Démonstration
Implication
\impliesSupposons que
\muest une mesure sur(E, \mathcal{A})On a déjà vu que\mu(A \cup B) = \mu(A) + \mu(B)siA \cap B = \emptysetSoit(B_{n})une suite croissante de\mathcal{A}On posedéfinit la suite(A_{n}):
A_0 = B_0A_1 = B_1 \setminus B_0\vdotsA_{n} = B_{n} \setminus B_{n-1}(pourn \geq 1) alors, les ensembles(A_{n})_{n}sont 2 à 2 disjoints Soitn > m \geq 1, alorsA = B_{n} \setminus B_{n-1}etA_{m} \subset B_{m} \subset B_{n-1}or,\displaystyle B_{n} = \bigcup _{k=0}^{n} A_{k}et\displaystyle \bigcup _{n \geq 0}B_{n} = \bigcup _{n\geq 0}A_{n}car :A_{n} \subset B_{n}, donc\bigcup _{n} A_{n} \subset \bigcup _{n} B_{n}, et\forall x \in \bigcup _{n} B_{n}, \quad \exists n_0, \quad x \in B_{n_0}, donc\bigcup _{k=0}^{n_0} A_{k} \subset \bigcup _{k} A_{k}Alors : $$\begin{align} \displaystyle \mu\left( \bigcup {n=0}^{+\infty} B{n}\right) &= \mu\left( \bigcup {n=0}^{+\infty} A{n} \right) = \sum\limits_{n=0}^{+\infty} \mu(A_{n}) & \text{car les } A_{n} \text{ sont 2 à 2 disjoints} \ &= \lim\limits_{ N \to \infty } \sum\limits_{n=0}^{N} \mu(A_{n}) = \lim\limits_{ N \to \infty } \mu\left( \bigcup {n=0}^{N}A{n} \right)\ &= \lim\limits_{ N \to \infty } \mu(B_{n}) \end{align}$$Implication réciproque
\impliedbySoit
(A_{n})_{n\in\mathbb{N}}une suite d'éléments de\mathcal{A}2 à 2 disjoints PosonsB_0 = A_0et, pourn\geq 1,B_{n} = \bigcup _{k=0}^{n} A_{k}la suite(B_{n})est croissante, et\bigcup _{n=0}^{+\infty}B_{n} = \bigcup _{n\geq_0}A_{n}\displaystyle\mu\left( \bigcup _{n=0}^{+\infty} \right) = \mu\left( \bigcup _{n=0}^{+\infty} B_{n} \right) = \lim\limits_{ N \to \infty }\mu(B_{N}) = \lim\limits_{ N \to \infty } \mu\left( \bigcup _{k=0}^{N} A_{k} \right) = \lim\limits_{ N \to \infty } \sum\limits_{k=0}^{N}\mu(A_{k})
[!proposition] Proposition 5 Soit
(B_{n})_{n\in\mathbb{N}}une suite d'éléments de\mathcal{A}\boxed{\mu\left( \bigcup _{n=0}^{+\infty}B_{n} \right) \leq \sum\limits_{n=0}^{+\infty} \mu(B_{n})}[!démonstration]- Démonstration Posons
A_0 = B_0etA_{n} = B_{n} \setminus \left( \bigcup _{k=0}^{n-1} B_{k} \right)pourn \geq 1les ensembles(A_{n})_{n}sont deux à deux disjoints on a\displaystyle \bigcup _{k=0}^{n} A_{k} = B_{n}et\displaystyle\bigcup _{k=0}^{+\infty} B_{k} = \bigcup _{k=0}^{+\infty}A_{k}Soitx \in \bigcup _{k=0}^{n} B_{k}alors\exists n_0 \in \{ 0, 1, \dots , n \}, \quad x \in B_{n_0}Choisissonsn_0le plus petit possible :n_0 = \inf \{ n \in [\![ 0; n ]\!] \mid x \in B_{n} \}x \in B_{n_0}et\forall n \leq n_0-1, \quad x \notin B_{k}Donc,x_{n} \in B_{n_0} \setminus \left( \bigcup _{k=0}^{n_0-1} B_{k} \right) = A_{n_0}Doncx \in \bigcup _{k=0}^{n} A_{k}On a donc bienx \in \bigcup _{k=0}^{n} B_{k} \implies x \in \bigcup _{k=0}^{n} A_{k}\mu\left( \bigcup _{n\geq 0} B_{n} \right) = \mu\left( \bigcup _{n\geq 0} A_{n} \right) = \sum\limits_{n\geq 0} \mu(\underbracket{A_{n}}_{\subset B_{n}}) \leq \sum\limits_{n\geq 0} \mu(B_{n})
[!proposition] Proposition 6 Soit
(A_{n})_{n \in \mathbb{N}}une suite décroissante d'éléments de\mathcal{A}telle qu'il existen_0 \in \mathbb{N}avec\mu(A_{n_0}) < +\infty\boxed{\displaystyle\lim\limits_{ n \to \infty } \mu(A_{n}) = \mu\left( \bigcap _{n\geq 0} A_{n} \right)}
- ! il faut qu'au moins un des
A_{n}aie une mesure finie (d'où\mu(A_{n_0}) < +\infty) une intersection d'ensembles de mesure infinie peut être vide ! On aurait alors\lim\limits_{ n \to \infty } \mu(A_{n}) = +\inftymais\displaystyle\mu\left( \bigcap\limits _{n\geq_0} A_{n} \right) = 0[!démonstration]- Démonstration Pour
n \geq n_0, posonsB_{n} = A_{n_0} \setminus A_{n}alors :
B_{n_0+1} = A_{n_0} \setminus A_{n_0+1}B_{n_0 +2}=A_{n_0}\setminus A_{n_0+2}\vdotsOn sait donc que(B_{n})_{n \geq n_0}est croissanteensuite, on a :
\displaystyle\bigcup _{k \geq n_0}B_{k} = A_{n_0} \setminus \left(\bigcap _{n\geq n_0} A_{n}\right)[!démonstration]- Démonstration
A_{n_0} \setminus \left( \bigcap _{n\geq n_0} A_{n} \right) = A_{n_0} \cap \left( \bigcap _{n\geq n_0} A_{n} \right) ^{\complement} = A_{n_0} \cap \left( \bigcup _{n\geq n_0} A_{n}^{\complement} \right)Six \in \bigcup _{k \geq n_0}B_{k}, il existep\geq n_0tel quex \in B_{p}par définition,x \in A_{n_0} \setminus A_{p} = A_{n_0} \cap \left( A_{p}^{\complement} \right) \subset A_{n_0} \setminus \left( \bigcap _{n\geq n_0} A_{n} \right)