7.5 KiB
aliases
aliases | ||
---|---|---|
|
up:: fonction mesurable, espace mesurable #maths/algèbre
[!definition] mesure positive d'une application Soit
(E, \mathcal{A})
un espace mesurable. On appelle mesure (positive) sur(E, \mathcal{})
une application\mu : \mathcal{A} \to \overline{\mathbb{R}^{+}}
telle que :
\mu(\emptyset) = 0
- si
(A_{n})_{n \in \mathbb{N}}
une suite d'éléments de\mathcal{A}
deux-à-deux disjoints, alors\displaystyle \mu\left( \bigcup _{n \in \mathbb{N}} A _{n} \right) = \sum\limits_{n \in \mathbb{N}} \mu(A_{n})
Alors
(E, \mathcal{A}, \mu)
est un espace mesurable ^definition
Propriétés
[!proposition] Proposition 1 Soit
(E, \mathcal{A}, \mu)
un espace mesurable PourA_{1}, \dots, A_{n} \in \mathcal{A}
2 à 2 disjoints, on a :\mu\left( \bigcup _{k =1}^{k} A_{n} \right) = \sum\limits_{k=1}^{n} \mu(A_{k})
[!démonstration]- Démonstration On applique le 2. de la définition d'une mesure, avec
A_1, A_2, \dots, A_{n}, \emptyset, \emptyset, \emptyset, \dots
^mesure-union-disjoite
[!proposition] Proposition 2 Soit
(E, \mathcal{A}, \mu)
un espace mesurable SiA
etB
sont dans\mathcal{A}
, avecA \subset B
, alors : -\mu(A) \leq \mu(B)
- si\mu(A) < +\infty
, alors\mu(B \setminus A) = \mu(B) - \mu(A)
[!démonstration]- Démonstration
B = A \cup (B \setminus A)
et cette réunion est disjointe\mu(B) = \mu(A) + \underbrace{\mu(B \setminus A)}_{\geq 0} \geq \mu(A)
[!proposition] Proposition 3 Soit
(E, \mathcal{A}, \mu)
un espace mesurable SoitA, B \in \mathcal{A}
, on a\boxed{\mu(A \cup B) + \mu(A \cap B) = \mu(A) + \mu(B)}
[!démonstration]- Démonstration
(A \cup B) = (A \cap B) \cup (A \setminus (A \cap B)) \cup (B \setminus (A \cap B)
et ces 3 ensembles sont 2-à-2 disjoints, donc :\mu(A \cup B) = \mu(A \cap B) + \mu(A \setminus (A \cap B)) + \mu(B \setminus (A \cap B))
Si\mu(A \cap B) = +\infty
, alors\mu(A) = +\infty
,\mu(B) = +\infty
et\mu(A \cup B) = +\infty
, donc la formule est verrifiée Si\mu(A \cap B) < +\infty
, alors\mu(A \setminus (A \cap B)) = \mu(A) - \mu(A \cap B)
et\mu(B \setminus (A \cap B)) = \mu(B) - \mu(A \cap B)
[!proposition] Proposition 4
\mu
sur(E, \mathcal{A})
est une mesure si et seulement si :
\mu(\emptyset) = 0
- Si
A
etB
sont deux éléments disjoints de\mathcal{A}
, alors\mu(A \cup B) = \mu(A) + \mu(B)
\mu
est un morphisme de(\mathcal{A}, \cup)
vers(\overline{\mathbb{R}^{+}}, +)
- Pour toute suite
(B_{n})_{n\geq0}
croissante de\mathcal{A}
, on a\displaystyle \mu\left( \bigcup _{n \geq 0} B_{n} \right) = \lim\limits_{ n \to \infty } \mu(B_{n})
[!démonstration]- Démonstration
Implication
\implies
Supposons que
\mu
est une mesure sur(E, \mathcal{A})
On a déjà vu que\mu(A \cup B) = \mu(A) + \mu(B)
siA \cap B = \emptyset
Soit(B_{n})
une suite croissante de\mathcal{A}
On posedéfinit la suite(A_{n})
:
A_0 = B_0
A_1 = B_1 \setminus B_0
\vdots
A_{n} = B_{n} \setminus B_{n-1}
(pourn \geq 1
) alors, les ensembles(A_{n})_{n}
sont 2 à 2 disjoints Soitn > m \geq 1
, alorsA = B_{n} \setminus B_{n-1}
etA_{m} \subset B_{m} \subset B_{n-1}
or,\displaystyle B_{n} = \bigcup _{k=0}^{n} A_{k}
et\displaystyle \bigcup _{n \geq 0}B_{n} = \bigcup _{n\geq 0}A_{n}
car :A_{n} \subset B_{n}
, donc\bigcup _{n} A_{n} \subset \bigcup _{n} B_{n}
, et\forall x \in \bigcup _{n} B_{n}, \quad \exists n_0, \quad x \in B_{n_0}
, donc\bigcup _{k=0}^{n_0} A_{k} \subset \bigcup _{k} A_{k}
Alors : $$\begin{align} \displaystyle \mu\left( \bigcup {n=0}^{+\infty} B{n}\right) &= \mu\left( \bigcup {n=0}^{+\infty} A{n} \right) = \sum\limits_{n=0}^{+\infty} \mu(A_{n}) & \text{car les } A_{n} \text{ sont 2 à 2 disjoints} \ &= \lim\limits_{ N \to \infty } \sum\limits_{n=0}^{N} \mu(A_{n}) = \lim\limits_{ N \to \infty } \mu\left( \bigcup {n=0}^{N}A{n} \right)\ &= \lim\limits_{ N \to \infty } \mu(B_{n}) \end{align}$$Implication réciproque
\impliedby
Soit
(A_{n})_{n\in\mathbb{N}}
une suite d'éléments de\mathcal{A}
2 à 2 disjoints PosonsB_0 = A_0
et, pourn\geq 1
,B_{n} = \bigcup _{k=0}^{n} A_{k}
la suite(B_{n})
est croissante, et\bigcup _{n=0}^{+\infty}B_{n} = \bigcup _{n\geq_0}A_{n}
\displaystyle\mu\left( \bigcup _{n=0}^{+\infty} \right) = \mu\left( \bigcup _{n=0}^{+\infty} B_{n} \right) = \lim\limits_{ N \to \infty }\mu(B_{N}) = \lim\limits_{ N \to \infty } \mu\left( \bigcup _{k=0}^{N} A_{k} \right) = \lim\limits_{ N \to \infty } \sum\limits_{k=0}^{N}\mu(A_{k})
[!proposition] Proposition 5 Soit
(B_{n})_{n\in\mathbb{N}}
une suite d'éléments de\mathcal{A}
\boxed{\mu\left( \bigcup _{n=0}^{+\infty}B_{n} \right) \leq \sum\limits_{n=0}^{+\infty} \mu(B_{n})}
[!démonstration]- Démonstration Posons
A_0 = B_0
etA_{n} = B_{n} \setminus \left( \bigcup _{k=0}^{n-1} B_{k} \right)
pourn \geq 1
les ensembles(A_{n})_{n}
sont deux à deux disjoints on a\displaystyle \bigcup _{k=0}^{n} A_{k} = B_{n}
et\displaystyle\bigcup _{k=0}^{+\infty} B_{k} = \bigcup _{k=0}^{+\infty}A_{k}
Soitx \in \bigcup _{k=0}^{n} B_{k}
alors\exists n_0 \in \{ 0, 1, \dots , n \}, \quad x \in B_{n_0}
Choisissonsn_0
le plus petit possible :n_0 = \inf \{ n \in [\![ 0; n ]\!] \mid x \in B_{n} \}
x \in B_{n_0}
et\forall n \leq n_0-1, \quad x \notin B_{k}
Donc,x_{n} \in B_{n_0} \setminus \left( \bigcup _{k=0}^{n_0-1} B_{k} \right) = A_{n_0}
Doncx \in \bigcup _{k=0}^{n} A_{k}
On a donc bienx \in \bigcup _{k=0}^{n} B_{k} \implies x \in \bigcup _{k=0}^{n} A_{k}
\mu\left( \bigcup _{n\geq 0} B_{n} \right) = \mu\left( \bigcup _{n\geq 0} A_{n} \right) = \sum\limits_{n\geq 0} \mu(\underbracket{A_{n}}_{\subset B_{n}}) \leq \sum\limits_{n\geq 0} \mu(B_{n})
[!proposition] Proposition 6 Soit
(A_{n})_{n \in \mathbb{N}}
une suite décroissante d'éléments de\mathcal{A}
telle qu'il existen_0 \in \mathbb{N}
avec\mu(A_{n_0}) < +\infty
\boxed{\displaystyle\lim\limits_{ n \to \infty } \mu(A_{n}) = \mu\left( \bigcap _{n\geq 0} A_{n} \right)}
- ! il faut qu'au moins un des
A_{n}
aie une mesure finie (d'où\mu(A_{n_0}) < +\infty
) une intersection d'ensembles de mesure infinie peut être vide ! On aurait alors\lim\limits_{ n \to \infty } \mu(A_{n}) = +\infty
mais\displaystyle\mu\left( \bigcap\limits _{n\geq_0} A_{n} \right) = 0
[!démonstration]- Démonstration Pour
n \geq n_0
, posonsB_{n} = A_{n_0} \setminus A_{n}
alors :
B_{n_0+1} = A_{n_0} \setminus A_{n_0+1}
B_{n_0 +2}=A_{n_0}\setminus A_{n_0+2}
\vdots
On sait donc que(B_{n})_{n \geq n_0}
est croissanteensuite, on a :
\displaystyle\bigcup _{k \geq n_0}B_{k} = A_{n_0} \setminus \left(\bigcap _{n\geq n_0} A_{n}\right)
[!démonstration]- Démonstration
A_{n_0} \setminus \left( \bigcap _{n\geq n_0} A_{n} \right) = A_{n_0} \cap \left( \bigcap _{n\geq n_0} A_{n} \right) ^{\complement} = A_{n_0} \cap \left( \bigcup _{n\geq n_0} A_{n}^{\complement} \right)
Six \in \bigcup _{k \geq n_0}B_{k}
, il existep\geq n_0
tel quex \in B_{p}
par définition,x \in A_{n_0} \setminus A_{p} = A_{n_0} \cap \left( A_{p}^{\complement} \right) \subset A_{n_0} \setminus \left( \bigcap _{n\geq n_0} A_{n} \right)