1.9 KiB
up:: produit scalaire, norme sibling:: inégalité de Minkowski title:: "$|\langle u, v\rangle| \leq |u|\cdot|v|$" #maths/algèbre
[!definition] inégalité de cauchy schwartz Soit
(E, \varphi)
un espace préhilbertien avec un produit scalaire\varphi(x, y) = \langle x, y \rangle
On a l'inégalité suivante :|\langle u, v \rangle| \leq \|u\| \cdot \|v\|
^definition
Démonstration
Soit un produit scalaire \langle \cdot,\cdot \rangle
et \|\cdot\|
sa norme associée.
On a :
$$\begin{align}
|\lambda x + y| &= \langle \lambda x+y, \lambda x+y \rangle \
&= \lambda \langle x, \lambda x+y \rangle + \langle y, \lambda x+y \rangle \
&= \lambda^{2}\langle x, x \rangle + 2\lambda \langle x, y \rangle + \langle y, y \rangle && \text{carré scalaire développé}\
&= \lambda^{2}|x|^{2} + 2\lambda \langle x, y \rangle + |y|^{2} && \text{polynôme de degré 2 sur } \lambda \
&\qquad \begin{array}{rl} \
\Delta &=& \left( 2\langle x, y \rangle \right)^{2} - 4|x|^{2}|y|^{2} \
&=& 4 \left(\langle x, y \rangle^{2} - |x|^{2}|y|^{2} \right)
\end{array}
\end{align}$$
Or, on sait que \|\lambda x + y\| \geq 0
, donc on sait que le trinôme de degré 2 est toujours positif.
Alors, \Delta \leq 0
, et donc on a :
$$\begin{align}
\Delta \leq 0 &\iff 4\left( \langle x, y \rangle^{2} - |x|^{2}\cdot|y|^{2} \right) \leq 0 \
&\iff \langle x, y \rangle^{2} - |x|^{2}\cdot|y|^{2} \leq 0 \
&\iff \langle x, y \rangle^{2} \leq |x|^{2}\cdot|y|^{2} \
&\iff |\langle x, y \rangle | \leq |x|\cdot|y| \
\end{align}$$
On a donc bien démontré que \boxed{|\langle x, y \rangle | \leq \|x\|\cdot\|y\|}
Démonstration visuelle en 2D
!inégalité de cauchy schwartz 2023-01-30 17.04.54.excalidraw
Propriétés
Cas d'égalité
Quand il y a égalité (quand |\langle u, v\rangle | = \|u\|\cdot\|v\|
), les vecteurs u
et v
sont vecteurs colinéaires.